2009 ve 2024 yılları arasındaki seyahat başına ortalama harcamalardaki artışın, TÜFE
enflasyonunun üç katı seviyesine çıktığını belirten Ekonomim yazarı İbrahim Ekici, 2023’te 1. çeyrekten turizm mevsimi olan 3. çeyreğe artışın yüzde 117, geçen yıl 1. çeyrekten 3. çeyreğe artışın yüzde 73,67 olduğuna dikkat çekti.
Yüksek enflasyonun, iç turizm harcamalarının hem kompozisyonunda hem de fiyatlarda sert değişimlere yol açtığı belirtildi. Fiyatlardaki artışın, “fahiş” düzeye yüksek çıktığını ifade ederek, Aralık 2009’dan Eylül 2024’e TÜİK TÜFE Endeksi’nin yüzde 1.378 arttığını belirtti. Yine aynı dönemde iç turizmde seyahat başına harcamanın ise yüzde 3.868 artışa uğradığını kaydetti.
3 KATINA ÇIKTI
Başka bir ifadeyle iç turizmde seyahat başına harcamanın, TÜFE’nin 3 katına çıkmış olduğunu ifade etti. Daha çarpıcı olanın ise 2023 ve 2024’teki artışlar olduğunu belirtti. 2023’te 1. Çeyrekten “turizm mevsimi” olan 3. Çeyreğe artış yüzde 117, geçen yıl ise 1. Çeyrekten 3. Çeyreğe artışın 73,67 olduğu belirtildi.
2024 yılının seyahat başına harcama oranının 1. Çeyrekte 4.593 lira, 3. Çeyrekte ise 7.977 lira olduğu kaydedildi. Bu artışın turizm mevsimi ve talep artışı ile ilgisi olduğunu belirten Ekici, artış oranlarının manşet enflasyona uzaklığı nedeniyle fiyatlama davranışlarıyla da ilgisi olduğuna dikkat çekti. 2023 Ocak ve Eylül arası enflasyonunun %40,51 olduğunu hatırlatarak 2024 yılının aynı döneminde ise %27,33’ü gördüğünü belirtti.
“TÜİK İÇ TURİZM HARCAMALARINI 8 KALEMDE İNCELER”
TÜİK’in verilerinde iç turizm harcamaları 8 ayrı kalemde incelediğine değinen Ekici, şu ifadeleri kullandı:
Bu kalemlerden 3’ünün toplam harcamalar içindeki payında olağanüstü artışlar dikkat çekiyor. Diğer kalemlerin payı ise gerilemiş. En önemli değişimlerden biri yeme içme harcamalarının en yüksek paylı harcamaya dönüşmesi ancak oransal olarak payında en yüksek oranlı artış olan harcama kalemi konaklama ile paket tur harcamaları… Konaklama (otel – pansiyon fiyatları) harcamalarının toplam harcamalar içindeki payı 2009’dan 2024 3. Çeyreğe %8,5’ten yüzde 17,5’e çıkmış. Bu kalemin payındaki artış 2023 ve 2024’te çok hızlı artmış. 2021 – 2022 yıllarında konaklama harcamalarının payı yüzde 13 – 14 düzeyinde. 2023 ve 2024’te yüzde 17’nin üzerine ve 2024 3. Çeyrek itibariyle %17,5 düze-yine ulaşmış. 2022’den 2023’e 4 puanlık artış olmuş! Bütün önceki yıllarda bu oranda bir artış yok. Tablo, 2023 itibariyle konaklama fiyatlarının yüksek oranda arttığını yansıtıyor. Yine, paket tur harcamalarında da çok yüksek oranlı artış dikkat çekiyor. Bu kalemin top-lam harcamalar içindeki payı da yüzde 5’ten yüzde 12,9’a çıkmış.
“EN YÜKSEK KALEM YEME-İÇME”
TÜİK verilerine göre dağılımlar; son dönemde fahiş fiyatlamalar gerekçesiyle tartışma konusu olan yeme içme harcamalarının, iç turizm harcamalarında da en yüksek paylı har-cama kalemine dönüştüğünü gösteriyor. Daha önceleri iç turizmde en yüksek harcama kalemi ulaştırma harcamaları iken 2015’ten sonra tablo değişmiş. Pandemi yılında (2020) yeme içme harcamalarının payı %36,6’ya ulaşmış. Bu sapmayı mevsimsellik olarak kabul edip elediğimizde de durum değişmiyor. 2009’dan 2024 3. Çeyreğe iç turizmde yeme içme harcamalarının payı %27,4’ten %31,4’e yükselmiş. Ulaştırma harcamalarının payı ise %30,3’ten 23,6’ya gerilemiş. Hediyelik harcamaları yarı yarıya düşmüş, seyahat öncesi harcamalarda da çok sert düşüş olmuş. Bu kalemin payı %2,1’den yüzde 0,4’e düşmüş. Sağlık harcamalarının payında da gerileme olmuş. Buna göre vatandaş giyim, sağlık, hediyelik gibi harcamalarını çok çok düşürerek parasını konaklama ve yeme içmeye harcamalarını karşılamış gözüküyor.
