Dışarıda yemek tüketenlerin sayısı 6 ayda yüzde 20 düştü

Mehmet HANİFİ GÜLEL

Yüksek enflasyon karşısında düşen alım gücü, dışarıda yemek yemeyi lüks hale getirdi. Gıda ürünlerindeki enflasyon, çalışan ücretleri, kira, elektrik ve su gibi giderlerle buluşunca normal bir restoranda kişi başı yemek 300 liraya dayandı. Restoranlarda maliyetlerinin artması sonucu dışarıda yemek yiyenlerin sayısını da düşürüyor.

Normal bir esnaf lokantasında mercimek çorbası 50 lirayı aşmış durumda. Sektör temsilcileri, son 6 ayda müşteri sayısında yüzde 20 azalma yaşandığını belirtiyor. TÜİK’e göre 2023 yılında gıda enflasyonu yüzde 72.2 olarak gerçekleşti. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde 91.2, işlenmiş gıdalarda ise yüzde 58.1’e çıktı.

‘’Burada bu işi düzeltecek olan müşteridir’’

Fiyat geçişkenliğinin çok ciddi bir kavram kargaşasına yol açtığını kaydeden Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl, hammadde fiyatlarının yükselişi, enerji ve personel gibi birçok şeyin karmakarışık olduğunu söyledi. Fiyat artışlarının önlemek için bir yıldır üzerinde çalıştıkları proje olan kapı önüne menü fiyat listesinin konulması zorunluluğunun getirilmesi olduğunu aktaran Bingöl, ‘’Bu uygulama 1 Ocak itibarıyla başladı.

Bu hem çift menüyü önlemek hem de fiyatı düzeltmek için getirdik. Diğer yandan, neyin pahalı, neyin ucuz olduğunu kimse şu anda çözemiyor. Yan yana olan iki mekanda farklı fiyat karmaşasında iş yine müşteriye düşüyor. Yediği ürüne verdiği paranın değip değmediğini bilinçli tüketiciye iş düşüyor. Arz talep meselesinden dolayı fiyat düzeltecek. Artan fiyatlardan dolayı özellikle son altı ayda müşteri kaybında yüzde 20’ye yakın düşüş yaşanıyor’’ dedi.

Balıkçıda kişi başına maliyet 5 bin TL

Fazla müşteri gelmesin diye daha çok fiyat artıran yerlerin de olduğunu ifade eden Bingöl, ortalama bir balıkçıda kişi başı fiyatın 3 ile 5 bin liraya çıktığını ve lüks mekanların dolu olduğunu söyledi. Ayrıca ete 2023 yılında yüzde 100’ün üzerinde zam geldiğini ve son aylarda artış devam ettiğini kaydeden Bingöl, ‘’Asgari ücrete de yüzde 49 zam yapıldığında bunun stopajı, SGK vergileri de arttı. Bu konuda ilgili bakanlıktan SGK’daki vergi oranını düşürülmesi önerisinde bulunduk ve düşüş olduğunda menülere de yansır’’ şeklinde konuştu.

“Koşullar esnafı aynı şekilde etkiliyor”

İstanbul Lokantacılar Esnaf Odası Başkanı ve aynı zamanda Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu Genel Başkanı Sayit Karabağlı da ekonomik koşullar vatandaşı gibi esnafı da etkilediğini söyledi. Karabağlı, hiçbir esnafın ayağına sıkmayacağını belirterek, artan maliyetleri karşılanmak zorunda olduğunu belirtti.

Aksi takdirde esnafın dükkanlarını kilitleyeceğini ve bunun işsizliği tetikleyeceğini bildiren Karabağlı, ‘Bir adet marulun fiyatı 30 lira, çiğköftenin yanına bir tane marul koyuyoruz. Çiğköfte 80 lira, marul 30 lira. Vatandaş da biraz daha yeşillik getir dediğinde ve ekstra yaptığınız anda bir daha müşteri gelmiyor’’ dedi.

Ankara’da bir dizi görüşmelerde bulunduklarını da aktaran Karabağlı, 300 liralık bir ürünün 30 lirasının KDV oluşturduğunu belirten Karabağlı, ‘’Yine biz temel tüketim ürünlerini yüzde 1 KDV ile alırken, yüzde 10 ile satıyoruz. Ayrıca banka maliyetleri var ve yemek kartları da yüzde 12 alıyor. Restoranların üzerine binen bu maliyetler düşerse bir nebze de olsa menülerde fiyatlar geriler’’ açıklamasında bulundu.

Federasyon uygun maliyetli tanzim satış uygulaması başlattı

Türkiye genelinde 170 bin üyelerinin olduğunu ve her bir üyenin 10 kişi çalıştıklarını varsaydıklarında 1.7 milyon kişiyi istihdam ettiklerini bildiren Sayit Karabağlı, üyelerinin maliyetlerini düşürmek için Kocaeli ve İzmir gibi 4 ilde öncelikle temel girdiler olan un, pirinç ve yağ gibi küçük kalemlerde tanzim uygulamasını başlattıklarını duyurdu Bu uygulamayla un fabrikaları ve toptan ürün satanlarla sözleşme yaptıklarını ileten Karabağlı, ‘’Böylece onlardan indirimli ürün alıyoruz. Üzerine nakliye ve diğer giderler bindirilip çok az bir karla temin ediyoruz. Bunu Türkiye genelinde yaygınlaştıracağız inşallah. Şu an dört ilde örnek olarak başlattık. Eğer projemiz devlet tarafından desteklenirse, girdi fiyatları düşecek. Girdi maliyetleri düşeceği için satış fiyatı da düşecek’’ dedi.